De marathon van Amsterdam 2013: Citius Altius Fortius
Boven de ingang van het Olympisch Stadion te Amsterdam staan de intrigerende tekst Citius Altius Fortius. Dit is de officiële slogan van de olympische beweging en betekent in het latijn: sneller, hoger, sterker. In Amsterdam werden in 1928 de Olympische Spelen gehouden en daar werd voor het eerst bij de openingsceremonie de olympische vlam ontstoken in de Marathontoren bij het stadion. De olympische vlam is afkomstig uit Olympia in Griekenland, waar ooit de antieke Spelen werden gehouden. Voor elke volgende Olympische Spelen wordt de vlam opnieuw tot leven gewekt door zonlicht met behulp van spiegels op een fakkel te richten. Vervolgens wordt de olympische vlam via een ‘fakkel-estafette’ naar de nieuwe olympische locatie gebracht.
M’n deelname aan de Amsterdam marathon was een aangenaam weerzien na 15 jaar. In 1998 was het m’n tweede marathon, na Rotterdam. Destijds bestond het parcours uit twee rondes van ca 21 km met de start en finish in het Olympisch Stadion. Van deze marathon zijn mij helaas weinig herinneringen bijgebleven. Ik weet nog wel dat ik per abuis het startnummer van Kees met die van mij had verwisseld en dat ik door trubbels met het openbaar vervoer een half uur te laat aan de start verscheen. Ik ben toch gewoon van start gegaan en dat veroorzaakte bij het publiek grappige misverstanden. Na ongeveer een kwartier kwam ik de langzaamste loper al tegen. De toeschouwers langs de kant zagen een mannetje fanatiek tussen het sjokvolk sprinten en dat zorgde voor verwarring. Bij herhaling stelde men mij de vraag of ik de eerste loper was. Deze vraag heb ik in alle volgende 148 marathons overigens nooit meer gesteld gekregen….
De marathon in 2013 was heel anders. Deze was veel mooier en beter. Het parcours bestond nu uit één lange ronde waaronder ook nog een stuk buitengebied: langs de oevers van het riviertje de Amstel tussen Amsterdam en Ouderkerk aan de Amstel. Dit vond ik een meesterzet. Hierdoor heeft deze marathon opeens ook een heel andere dimensie gekregen. Het was dus niet alleen meer lopen over/tussen stenen en asfalt maar ook door het landelijke gebied van het Groene Hart van Holland. Ook was het prettig dat het parcours niet meer door drukke winkelstraten liep waar marathonlopers en het winkelend publiek eigenlijk elkaar alleen maar in de weg lopen. Wat toch ook bijzonder is, is de start én finish van een marathon in een olympisch stadion. Dat geeft de marathon extra cachet. Tot dusver heb ik dit alleen ook op de marathon van Helsinki (2002) meegemaakt. Daar werden in 1952 de Olympische Spelen werden gehouden. En natuurlijk mag de marathon van Athene niet onvermeld blijven, waar de finish is in het bijzondere Panathinaikos Stadion. Athene was in 1896 gastheer van de eerste moderne Olympische Spelen.
Voor de 2013-editie van de Amsterdam marathon moest ik vroeg opstaan (4.30 uur) om met de trein naar Amsterdam te gaan om daar nog tijdig het startnummer te kunnen ophalen. De start van de marathon was namelijk vrij vroeg: om 9.30 uur. Op het station in Leiden trof ik twee loopvrienden aan (Dave en Jan) die ook de marathon gingen doen. Zij hadden ambitieuze doelstellingen: een marathon van rond de 2.50 respectievelijk onder de 3.30 uur. De ambities van de Bark lagen wat lager. Ikzelf zou al tevreden zijn met een tijd van onder de 4.00 uur. Om even voor 9.00 uur stonden we in het stadion. De weersomstandigheden om te lopen waren goed. Het was zwaar bewolkt maar droog en er stond een mild briesje. De weersvooruitzichten waren voor de komende uren hoopgevend. Eerst in de loop van de middag zou wat regen kunnen vallen. Ik hoopte dat dit zou kloppen want mijn doel was om deze marathon met de camera goed te documenteren.
Om 9.30 uur viel het startschot en de massa van ca 14.000 lopers ging op pad. De marathonroute voerde de lopers door of langs allerlei bijzondere locaties. Zo was het mooi om in het Vondelpark de herfstsfeer te beleven. Veel bomen en struiken hadden een prachtige, bonte herfsttooi van goudgele en rode bladeren. Ook lieten al veel bomen bladeren vallen waardoor een bladerentapijt op de grond lag. En in de grote vijver van het park spoot een fontein grote stralen water. Kort daarna ging de route door de onderdoorgang van het Rijksmuseum. Ik kon nu met eigen ogen het eindresultaat aanschouwen van de jarenlange renovatie/restauratie van het Rijksmuseum. Door allerlei tegenslagen heeft dit bijna 10 jaar geduurd, maar ik moet zeggen het resultaat mag er zijn. Het Rijksmuseum staat er werkelijk oogstrelend bij. Amsterdam mag met recht trots zijn op zo’n parel binnen haar stadsgrenzen.
Tijdens de marathon heb ik regelmatig zitten ‘hink-stap-sprongen’ op het parcours om mooie fotoshots te kunnen maken. Een dieptefoto langs een gracht met bootjes aan de walkant, bruggen aan de einder en bomen en huizengevels aan de zijkant kan haast niet mislukken. Na enkele kilometers lopen kwam ik een hoge smalle surfplankachtige vaan tegen met min of meer het wapen van Amsterdam. Het was een helrode vaan met onder elkaar drie kruisen in ‘x’-vorm. Het officiële wapen bestaat uit een helrood schild met een zwarte verticale balk in het midden en in die balk drie witte (oorspronkelijk zilverkleurige) Andreas-kruisen (x-kruisen) onder elkaar. Over wat die drie kruisen betekenen, bestaat geen eensluidende historische verklaring. Het kan zijn grond vinden in het familiewapen van Jan van Persijn, heer van Amsterdam van 1280 – 1282. Het kan ook zijn verklaring vinden in de drie doorwaadbare plaatsen in de Amstel, maar het kan ook een weergave zijn van de drie plagen die Amsterdam ooit heeft getroffen: water, vuur en de pestepidemie. In de Rotterdamse milieus waarin ik pleeg te verkeren, wordt overigens een heel andere betekenis gegeven aan de drie kruisen….. Maar goed, dit terzijde.
Tegen het einde van de marathon kwam ik tussen het publiek de personificatie van de oer-Amsterdammer tegen. Jawel, ze bestaan nog! Het was een man van eind veertig, gekleed in een druk geblokt overhemd met daarover een rood t-shirt met het Amsterdamse wapen met dito pet en een mega foute, zwarte zonnebril met een vlindermontuur en een goudkleurige bovenrand. Het was het type brilmontuur van de Amsterdamse volkszanger Johnny Jordaan uit de jaren zestig en begin zeventig van de vorige eeuw. Deze oer-Amsterdammer was ook duidelijk hoorbaar aanwezig in het publiek en gaf snedig commentaar. Een ludieke gozer!
Het marathonparcours gaat over een lengte van 12 km langs het riviertje de Amstel. Dit riviertje is de hoofdstedelijke tegenhanger van het riviertje de Rotte van Rotterdam. Het meandert door het weidse landschap en is een bron van vermaak op het water en de vorm van roeien in een acht, een skif of voorttuffend in een open sloep. De marathonorganisatie had ook twee muziekboten op de Amstel varen. Dat was een goede zet. Ik mag qua muzikale omlijsting de marathonorganisatie een welgemeend compliment geven. Op tal van plaatsen waren dj’s en drumbands aanwezig en zelfs (de onvermijdelijke Hollandse) draaiorgels. Hoe anders was het op die stille marathon in 1998.
Op diverse plaatsen langs de route heb ik fraaie of ludieke foto’s kunnen schieten. Zo was het dankbaar werk langs de Amstel lopen toen de zon doorbrak en de verkleurende kastanjebomen in een gouden gloed zette. Ook is een foto in de bocht van de Amstel heel fraai vanwege zijn dieptewerking en de lange aaneengesloten rij lopers in hun kleurige outfits op beide oevers. Ook staan langs de Amstel fraaie oud-Hollandse buitenhuizen en zijn er fraaie doorkijkjes op boerenhoeves omringd door boomgroepen. Ook liep op diverse plaatsen nog vee in de wei. Een bijzondere foto betreft het ‘Lakenvelderse varken’. Lakenvelders zijn koeien van een bepaald ras. Het zijn zwarte koeien met een witte rug en buik, alsof er een groot wit laken over de koe is gelegd. Bij dat varken was dat precies zo. Was het toeval, een mutant of is het ook een afzonderlijk ras?
Wat ook steeds meer een trend aan het worden is, is het etaleren van de eigen, regionale herkomst. Dit geldt zowel voor lopers als voor het publiek. Zo liep in het publiek een oer-Beier mee. Hij droeg een grote grijze, puntige vilthoed (model heksenhoed) en een lange blauwwit geblokte vlag met in het midden het wapen van Beieren. Op de marathon van Berlijn, heb ik eerder zo’n oer-Beier gezien, maar die stond toen in het publiek met een grote houten ratel. Langs de route stonden ook Schotten, de Welsh en ‘echte’ Engelsen met ieder hun eigen vlag. Op de marathon van Parijs dit jaar was ik dit al eerder tegengekomen.
Ook grappig is een foto van een grote oude Mercedes (model Istanbul of Ankara) met daarachter gekoppeld een (hard)houten woonwagen die te koop stond. Het gaf zo’n idee van: ik ga op vakantie en neem mee ….. m’n woonwagen.
Mijn looptempo was helaas niet hoog: ca 9,5 km per uur. Ik kon merken dat ik nog de nasleep had van de bloedhete marathon van Lissabon met z’n 33 graden twee weken daarvoor. Als ik sneller wilde gaan lopen, kreeg ik kramp in beide hamstrings. Aan de ene kant was het jammer, maar aan de andere kant had het ook zijn voordelen. Ik kon me nu onbekommerd geheel focussen op het fotografisch vastleggen van de marathon en daar was het mij primair om te doen. Bijna vier en half uur later kwam ik weer bij het Olympisch Stadion aan. De ca 100 meters voor de ingang van het Stadion en 300 meters daarbinnen blijven in m’n geheugen gegrifd. Aan weerszijden van het parcours voor de ingang stond een haag van mensen. Aan de rechterzijde stond ook een woud aan vlaggenmasten met vele nationale vlaggen en de Marathontoren. Boven de ingang zag ik de tekst weer van Citius Altius Fortius en daaronder zag ik door de ingang de overdekte supporterstribune aan de andere zijde van het stadion. De zon scheen. Daar was ik heel blij mee, want dat gaf een extra zonnig en positief slot. Mijn ervaring is dat de laatste 500 meter voor een belangrijk, zo niet het belangrijkste, deel je herinnering bepalen aan een marathon. Deze werd nu dus extra goed.
De laatste 300 meters van de marathon in het stadion zijn ook bijzonder, vooral als je langs de overdekte tribunes loopt waar de meeste supporters zitten. Een mooi moment was toen ik de laatste bocht nam en in de verte de finish al zag staan. Tussen mij en de finish liepen nog diverse lopers. De zon scheen recht in m’n gezicht. De lopers voor me waren niets meer dan donkere silhouetten met schaduwen op de oranje atletiekbaan. Een fraaie aanblik. Veel lopers zetten op het eind nog even een eindsprint in om in een vliegende vaart over de finish te komen. Ik versnelde ook iets, maar toch nog niet zo snel dat m’n toestel nog scherpe foto’s kon blijven nemen. Met een nettotijd van 4:28:02 kwam ik over de finish. Hiermee was m’n marathon nr. 150 tot een goed einde gebracht.
Ik was al met al toch heel tevreden met het resultaat. Onderweg heb ik veel genoten van wat ik waarnam. Ook stemt het mij tot voldoening dat de slogan Citius Altius Fortius in al zijn facetten op deze marathon van toepassing was. Zeker als ik deze editie vergelijk met die uit 1998. De Citius werd bewaarheid de Keniaan Wilson Chebet die op deze editie een nieuw parcoursrecord vestigde (5 seconden sneller) met een tijd van 2.05.36. (Deze tijd ligt 2 minuut 13 boven het wereldrecord die de Keniaan Wilson Kipsang op 29 september 2013 in Berlijn vestigde.) Bij de dames kwam Valentine Kipketer als eerste met 2.23.02 over de finish. De Altius vindt zijn bevestiging in de professionalisering van de organisatie. Alles is op een beduidend hoger plan gekomen. Het parcours is veel beter geworden, maar dat geldt ook voor de sfeer langs het parcours en de verzorging van de lopers bij de verzorgingsposten. Op diverse posten waren zelfs banaan en sinaasappels verkrijgbaar. De Rotterdam marathon zou dat ook eens moeten doen. De Fortius is min of meer een resultante van de voorgaande twee. Ik hoop dat de Amsterdam marathon zich als een sterk toernooi mag handhaven tussen andere grote marathonevenementen met een traditioneel sterk deelnemersveld zoals die van Berlijn, Londen, Parijs en Rotterdam.
Ik hoop dat in 2028 -100 jaar na de Olympische Spelen in Amsterdam- een bijzondere, sfeervolle marathoneditie wordt gehouden, net zoals de Zweden in Stockholm hebben gedaan in 2012. Ik ben dan graag weer van de partij!
Raymond
Link naar foto-album
Tags: Stedenmarathons