• Home
  • Verslagen
  • Loopverslagen
  • De Vuurtorentrail van Ameland: een nieuwe traditie dient zich aan

De Vuurtorentrail van Ameland: een nieuwe traditie dient zich aan

Sinds 2014 is Nederland een prachtige trail rijker in het uiterste Noorden: de Vuurtorentrail op Ameland. Het is een trail die verschillende loopafstanden kent: een 10, 18, 35 en 60 km. Binnen onze hardloopvereniging, de EUR Road Runners te Rotterdam, had Joos vorig jaar de grote trom geroerd om met een zo groot mogelijke groep naar de trail af te reizen, want het zou een prachtige trail zijn en voor elk wat wils. Deze opzet slaagde. Onze groep was 16 man/vrouw groot en bestond voor ongeveer de helft uit supporters. Qua overnachting was het allemaal prima geregeld. We hadden allemaal onderdak kunnen vinden in het meest westelijke kustplaatsje Hollum van het eiland waar ook de start en finish was. Ons onderdak varieerde van hotel tot stacaravan of tent op een recreatiepark. De loopafstanden werden over twee dagen verspreid georganiseerd: de 10 en de 18 km op de zaterdag en de 35 en 60 km op de zondag.
Link naar foto-album Vuurtorentrail   Link naar foto-album fietstocht Ameland

 

 SAM_1751  SAM_1761
 SAM_1781  SAM_1822
 SAM_1916  SAM_1917
 SAM_1866  SAM_1906

Ik was benieuwd hoe het er zou zijn op Ameland. In een ver verleden, ik denk ca 20 jaar terug, was ik op een mooie nazomerdag in september er voor een dag geweest met een neef en zijn vrouw (Peter en Andrea) die in het noordwesten van Friesland wonen. Daarvan resteert nog een aardige anekdote. We hadden toen fietsen gehuurd en maakten een grote fietstocht over het hele eiland. Het fietsroutenetwerk bestond uit schelpenpaden die niet al te breed waren, maar je kon tegenliggers toch nog goed passeren. Ook had ik tijdens dat familiebezoek geprobeerd een stukje te gaan wadlopen hetgeen in het Noorden een populaire activiteit is. Zo stond ik aan de voet van de zeedijk in Friesland en zag een stuk verdroogde kleigrond vol met diepe krimpscheuren. Ik had op dat moment nette schoenen aan die ik op m’n werk droeg en dacht dat ik met deze schoenen de stevigheid van de grond wel even zou kunnen uittesten. De test verliep iets anders dan ik had verwacht. Ik maakte met m’n rechterbeen een grote stap naar voren en zakte subiet tot bijna m’n kuit weg in boterzachte kleimodder. Hilariteit alom. Dat spreekt vanzelf. Bovendien gaf de modder aan m’n schoen en broekspijp een intens muffe lucht af. Daar hadden we in de auto veel plezier van. ‘Alle ramen open graag’. Maar goed, zulke herinneringen doen me nu glimlachen en ergens is het ook wel leuk dat zoiets was gebeurd.

We schrijven nu anno 2015 en in de ruim twintig jaar is het eiland toch wel wat veranderd. De vier stemmige Friese dorpjes (van oost naar west: Buren, Nes, Ballum en Hollum) liggen er nu nog oogstrelender bij. De oude, soms wel drie/vierhonderd jaar oude huizen zijn subliem gerestaureerd. Dat geldt ook voor de statige boerderijen op het vlakke land met hun houten versieringen, zogeheten makelaartjes, aan de zijkant van de nok van het dak. De dorpjes zijn voorzien van veel sfeervolle bars en restaurants want het toerisme is de belangrijkste inkomensbron van het eiland. In de winter telt het eiland ca 3.000 bewoners en in de zomer zo ongeveer het twintigvoud daarvan. Gezien de vele prachtige, vaak rietgedekte, vakantiewoningen die ik op het eiland zag staan en de diverse uitgestrekte vakantieparken en campings, kan ik me bij deze variatie in het bewonersaantal wel iets bij voorstellen. Ook de fietspaden op het eiland hebben een upgrade gekregen: de schelpen hebben plaatsgemaakt voor asfalt.

SAM_1740   SAM_1742
 SAM_1737  SAM_1991
 SAM_1996  SAM_2003

Op een droge, maar nog tamelijk zwaar bewolkte zondagochtend werd ik wakker. Het was inmiddels windstil geworden want op de fietstocht op de zaterdag (21 maart, officieel de eerste lentedag) waren de weersomstandigheden tegen het einde van de middag ronduit onstuimig geweest. Over het algemeen waait het er stevig en doorgaans uit het westen. Dat is op het open veld goed te zien aan de vele scheefgegroeide meidoornstruiken die naar het oosten overhellen. Om even na half acht kwam ik aan op de startlocatie waar alles in het werk werd gesteld om de start om stipt 8.00 uur te laten plaatsvinden. Dat lukte. Na een korte briefing van race director Robin Kinsbergen op het dak van een bestelbus nabij de startplaats, luidde hij om klokke acht uur de scheepsbel als vertreksignaal en ging de groep van ca 45 lopers op pad.

De eerste etappe
De eerste etappe ging door het Hollummerbosch waar de karakteristieke vuurtoren van Ameland staat: de Bornrif. Het is een 55 meter hoge, gietijzeren vuurtoren bestaande uit 15 verdiepingen. De vuurtoren is rank, rond, en de ringen zijn in de kleuren rood-wit geschilderd. De vuurtoren is in 1880 in opdracht van koning Willem III gebouwd. De vuurtoren is overigens voor het publiek toegankelijk. Na 236 traptreden te hebben beklommen, wordt de bezoeker beloond met een fenomenaal uitzicht over het eiland. Na het bos vervolgde het parcours door Hollummer duinen, een open, golvend grasachtig duingebied. Hier moesten de lopers tegen de steile heuvels opkruien hetgeen behoorlijk veel energie kost. Daarna kwam er een vlakker gebied met onder meer heide: de Lange Duinen. Aan de rechterzijde van het heidegebied lag een strak gemaaide grasvlakte van het vliegveld van Ameland. Van hieruit kunnen in de zomermaanden toeristische rondvluchten (o.a. parachutespringen) worden gemaakt of uitstapjes naar Texel of het Duitse waddeneiland Borkum. Kort na de Lange Duinen kwam de eerste verzorgingspost in zicht. Ik klokte hier 1:13:49.

SAM_2007   SAM_2017
 SAM_2040  SAM_2051
 SAM_2110  SAM_2177
 SAM_2196  SAM_2229

De tweede etappe
Na de eerste verzorgingspost vervolgde het parcours door de golvende Balummerduinen. Hier passeerde ik een duinmeertje met grote struiken die op een meter afstand van de walkant in het water groeiden. Het meertje wordt intensief als drinkplaats gefrequenteerd door schapen gezien de zeer korte afgegraasde grashalmen nabij de walkant. Daarna volgde een kilometerlange kaarsrechte dijk met rechts het landbouwgebied en links een open, woeste grasvlakte met hier en daar een scheef gewaaide meidoorn. De zon brak door en het werd warm, met name als ik in de luwte liep. Het parcours vervolgde door het open veld en door twee bosgebieden nabij de plaats Nes. In het tweede bosgebied was het parcours avontuurlijk uitgezet en moesten we enige malen dwars door de bush struinen en om omgevallen bomen slalommen. Van Nes waren vanuit de verte twee torens goed te zien. De eerste betreft de toren van het natuurcentrum Ameland met een rond overkapt uitkijkplaform aan de top. De tweede betreft de dorpstoren van Nes. Dit is een vierkante toren met een kenmerkend Friese zadeldak (loopt aan twee kanten schuin af). In voorbije tijden had de klok in de toren een alarmfunctie bij overstromingsgevaar maar diende ook om de tijd aan te geven. Nes is overigens het bestuurlijk centrum van het eiland. Vanaf het midden van de 17e eeuw tot het einde van de 19e eeuw woonden in Nes, Ballum en Hollum veel walvisvaarders. Ameland heeft toen een gouden tijd beleefd. Dat is nog te zien aan de vele commandeurswoningen (commandeur = de kapitein van een walvisvaarder) op Ameland. De commandeurswoningen zijn te herkennen aan de dubbele rij uitstekende richelstenen en de ijzeren muurankers die het bouwjaar aanduiden.

 SAM_2141  SAM_2242
 SAM_2253  SAM_2263
SAM_2302   SAM_2306

Daarna vervolgde de looproute door het bos langs Buren dat vroeger een strandjuttersdorp was. Markant in het bos was een vliegden die bovenop een eroderende duintop stond. De wortels van deze boom waren bloot komen te liggen en hadden zich tot takken ontwikkeld met o.a. boomschors aan de buitenkant. Net voorbij Buren was de tweede verzorgingspost ingericht waar clubgenoot Jeroen en consorten naartoe waren gefietst. Hier klokte ik 2:44:32 en had 22 km afgelegd. Jeroen gaf aan dat hij de snelste loper elk moment verwachtte. Voorwaar, ik moest tempo maken.

De derde etappe
Het parcours ging nu door de Buurderduinen en de Kooiduinen. Daar was het weer kruien geblazen. Een prachtig fotogeniek punt met veel dieptewerking erbij was een hoge stuifduin waar bovenop de top een jong stel stond. Zij keken hoe de lopers zich door het mulle zand zich ca 20 meter moeizaam omhoog werkten. Natuurlijk heb ik even m’n camera uit handen gegeven om een actiefoto te laten maken van een stug omhoog ploeterende Bark tegen de steile zandhelling. Daarna liepen we een kort stuk langs de Waddenzeekust. Aan de overkant was Holwerd en de veerbotenterminal in de zon goed te zien. Vervolgens doorkruisten we het vlakke kweldergebied Zoute Weide dat alleen bij extreem hoogwater (bij springtij en stormvloeden) onder water stroomt. Hier loop je over vlakke graslanden met kronkelende geulen voor afstromende zeewater. Aan het glinsterende slik te beoordelen van zo’n geul was het zojuist eb geworden. Het parcours liep diagonaal door de Zoute Weide en kwam uit op een fietspad aan de voet van het duingebied dat aan de Noordzeezijde lag. Het parcours ging nu naar het natuurgebied Het Oerd en de Oerderduinen dat het meest oostelijk gelegen publiektoegankelijk deel van het eiland is. Hier ligt ook het hoogste punt van het eiland: de Oerdblinkert, een stuifduin van 24 meter boven N.A.P.

SAM_2320  SAM_2336 
 SAM_2349  SAM_2354
 SAM_2362  SAM_2383
 SAM_2397  SAM_2393

Bovenop de Oerdblinkert was een uitkijkpost ingericht met infopanelen en verrekijkers. Hier heb ik fraaie panoramafoto’s en close up-foto’s kunnen maken. Het verderop gelegen waddeneiland Schiermonnikoog met zijn bossen en vuurtoren was met het blote oog goed te zien. Het lag achter het Amelandse kweldergebied De Hon in het uiterste oosten. Op het uitkijkterras stond ook een horizontale bronzen plaquette met de contouren van de Waddenzee rondom Ameland en de Amelandse vlag. Deze bestaat uit een kroon zoals op de vroegere Nederlandse gulden was afgebeeld, met daaronder een schild waarvan de linkerhelft bestaat uit een geel vlak met drie naar schuin rechtsonder lopende parallelle zwarte banen en de rechterhelft uit een blauw vlak met een pril wassende maan erin. Op Wikipedia kom ik een oudhollandse omschrijving tegen die er dicht tegenaan ligt, alleen is alles in spiegelbeeldige zin. “In de lengte doorsneden, de regter helft van goud, beladen met 3 zwarte dwarsbalken van de regter boven naar de linker beneden hoek nederdalende; de linkerhelft van azuur beladen met een wasschende maan van zilver.” Wikipedia meldt over het wapen nog het volgende. “Op Ameland wordt de herkomst van het wapen verteld in een rijmpje, daarin wordt verteld dat er drie balken op Terschelling gestolen werden om een galg op Ameland te bouwen en dat dit voortaan in het wapen afgebeeld zou worden. Het rijmpje gaat als volgt:

De Amelander schalken,
stolen 3 balken,
des 's avonds in de maneschijn,
daarom zal dit hun wapen zijn.

Beneden aan de voet van de Oerdblinkert staat een schuilhut met een infopaneel met een korte weergave over de geschiedenis van Ameland. Het is wel aardig om daar even kennis van te nemen: “Ameland is een vrij jong eiland, ontstaan uit één van de strandwallen van de Noordzee. In een eeuwen durend proces ontstond door afzetting van slib achter de duinen, het waddeneiland Ameland. In de achtste eeuw wordt Ameland, toen Ambla geheten, voor het eerst genoemd. Op 5 mei 1704 werd het eiland door de erven van de Cammingha’s voor 170.000 carolische gulden verkocht aan Prinses Henriëtte Amalia van Anhalt-Dessau, ten gunste van haar zoon Johan Willem Friso, erfstadhouder van Friesland en Prins van Oranje Nassau. Tot in 1798 bleef het in bezit van de Oranjes als een vrije en onafhankelijke staat. In 1801 en vervolgens in 1814 werd bepaald dat Ameland, als eenendertigste grietenij, bij Friesland behoort.” (Een grietenij is een voorloper van een gemeente, met name in de provincie Friesland. En de Cammigha’s waren van een adellijk geslacht dat van 1414 tot 1681 het eiland had bestuurd – RB).

SAM_2430 SAM_2443
SAM_2446 SAM_2454
SAM_2453 SAM_2467

Na deze wetenswaardigheden tot me te hebben genomen, toog ik op pad en nu naar het westen, naar de zon, want ik had het meest oostelijke punt van de route bereikt. Het tegen de zon in lopen met de wind mee gaf alles een andere draai. Ik had dorst, maar ik had m’n flesje water al lang geleden soldaat gemaakt. Ik had gehoopt een verzorgingspost in de schuilhut van Het Oerd aan te treffen, maar de eerstvolgende verzorgingspost was nog een kleine 10 km verderop. Het was dezelfde post als verzorgingspost 2. Het parcours ging nu voor de eerste keer over het Noordzeestrand. Daartoe doorkruiste ik nog eerst vrijwel sneeuwwitte duinen. Ik was verbaasd zulk wit zand aan te treffen. Het zand van de duinen van de provincies Noord- en Zuid-Holland is beduidend geler van kleur. Buitengaats zag ik een werkschip bij een booreiland in de Noordzee, nog geen km uit de kust van Ameland, aanmeren. Het strand was breed en prima om te lopen. Het zand was hard en vlak. Hier kon ik eindelijk weer eens een loopritme oppakken. Een paar honderd meter voor me zag ik een andere loper van deze trail. Het was Marco met startnumer 144. Enige weken daarvoor had ik hem ontmoet op de Drentsche Aa-trail (45 km) , die in prachtige winterse omstandigheden werd gehouden, met grotendeels strakblauwe lucht en sneeuw op de velden. Marco had het zwaar, net als ik. Maar we waren nog niet als laatste. Ca 1,5 km achter ons liep nog een andere loper, die als de spreekwoordelijke man met de rode lantaren fungeerde. Maar onze redding was nabij. Op een hoge duintop van de Buurderduinen was een provisorische verzorgingspost ingericht. Daar kregen we weer te drinken om zo de resterende afstand tot verzorgingspost 3 te kunnen overbruggen. Met een kloktijd van 5:24:12 kwam ik bij verzorgingspost 3 aan. Daar vernam ik dat verzorgingspost 4 ca 10 km verder weg was en dat het daarna nog 12 km te gaan was.

SAM_2483 SAM_2489
SAM_2498 SAM_2503
SAM_2535 SAM_2549

Vierde etappe
De vierde etappe is een van de makkelijkste. Even geen gehobbel door de duinen, maar over glooiende paden parallel aan de Noordzeekust. We passeerden het Hagedoornveld, een waterrijk vogelbroedgebied voor allerlei watervogels en liepen vervolgens over de Zwanewaterstuifdijk richting de Balummerduinen. Daar ging het parcours voor de tweede maal het strand op. Dat we weer in de bewoonde wereld waren terecht gekomen met maneges in de buurt, was ook te zien aan de dagjesmensen op het strand. Er werd volop paardgereden, met of zonder paardenkar. De vierde verzorgingspost kwam in zicht en daar klokte ik 6:50:41. Het werd spannend. Ik wist dat de tijdslimiet 8.00 uur was en ik had nog zo’n 70 minuten over voor 12 km. Zou het lukken?

SAM_2563 SAM_2572
SAM_2606 SAM_2641
SAM_2653 SAM_2654

Vijfde etappe
De zon begon nu toch onbarmhartig fel te schijnen. Ik vreesde het ergste. De huid van m’n gezicht was vanwege de winterperiode nog absoluut geen langdurige zonlicht gewend en zou nu zeker gaan verbranden. Het was jammer dat ik geen zonnebrandolie of petje bij me had. Na een kort intermezzo door rietlanden ging het parcours voor de derde maal het strand op. Het strand was heel wijds en was ook bezaaid met veel graspollen. Hier was sprake van nieuwe duinvorming en wel in verschillende stadia. Daarna liep ik langs een uitgestrekt rietveld waarachter de vuurtoren Bornrif al zichtbaar was. Na ruim een km onverstoorbaar ploegen op een mul zandpad in de zon ging ik voor de vierde en nu de laatste maal het strand op. We gingen een smalle hoge duinenrij door, waar door de zee ernstige duinafslag had plaatsgevonden. Naar mijn indruk moet Rijkswaterstaat hier de komende tijd echt aan de slag om te beletten dat de zee grote happen uit het eiland gaat nemen. Bij een paviljoen even verderop was tot mijn verrassing nog een vijfde verzorgingspost ingericht. Ook Jeroen, de trouwe supporter, was weer aanwezig. Hij vertelde me dat het nog 5 km naar de finish was. Dat was een tegenvaller. Ik had erop gerekend dat het nog 3 km zou zijn, want de vuurtoren was zo dichtbij en deze stond op slechts ca 1 km afstand van de finish. Even later begreep ik waarom het nog 5 km te gaan was. Het parcours vervolgde als een bord spaghetti door het Hollummerbos.

SAM_2662 SAM_2671
SAM_2682 SAM_2687
SAM_2690 SAM_2702
SAM_2717  SAM_2719

Tijdens het rennen over de vele lussen in het bos kwam de vertwijfeling. Wanneer gaan we eens richting Hollum zo vroeg ik me af. En ja, het pad door het bos mondde eindelijk uit op de lange rechte weg naar Hollum. Daar stonden Joos, Jeroen en enkele vrijwilligers van de Vuurtorentrail. Ik maakte nog gauw een familiekiek en dan hup, richting finish. Van Jeroen vernam ik dat ik toch op tijd zou aankomen want de tijdslimiet van 8.00 uur gold voor de laatste verzorgingspost. Was je voor die tijdslimiet deze verzorgingspost gepasseerd, dan mocht je hoe dan ook finishen. Dat was een meevaller. Kort daarna, met een tijd van 8:30:32, passeerde ik de finishlijn. Voorwaar dat was geen snelle tijd voor mij. Maar ja, wat wil je met het maken van 817 foto’s en het zo nu en dan uithangen als historicus onderweg. Dat kost allemaal tijd. Het belangrijkste voor mij was dat ik heerlijk had genoten van een prachtig parcours en van een schitterende voorjaarsdag. En daar was ik volledig in geslaagd. Wat wil een mens nog meer? Marco kwam enkele minuten na mij binnen en we genoten allebei van een heerlijk groot glas Erdinger alkoholfreies Bier. Wat kan zo’n glas toch goddelijk smaken! Het was jammer dat er geen aanvullend glas voorhanden was toen Mr. Sallandtrail, Bertus van Elburg, bij ons kwam staan. Bertus organiseerde een week daarvoor een prachtige trail over meerdere loopafafstanden in Salland, een fraai natuurgebied ca 30 km ten oosten van Deventer. Ook een aanrader overigens.

SAM_2722 SAM_2730
SAM_2735 SAM_2743
SAM_2748 SAM_2751
SAM_2757 SAM_2776
SAM_2778 SAM_2781

Tot slot
De organisatie en al zijn vrijwilligers wil ik hartelijk bedanken voor het prachtige weekend waarop we nu kunnen terugkijken. Alles zat mee. Dat vertaalde zich ook in de snelste looptijden op de verschillende loopafstanden. Deze zijn scherp te noemen. Zo was op de 60 km Pascal van Norden de snelste man met een tijd van 4:28:31. (Hij liep bijna twee keer zo snel als ik!) En de snelste dame was Maaike Braat met 6:23:42. Beiden proficiat! Clubgenoot Joos behaalde met een niet onverdienstelijke 6:25:33 uur een 12e plaats in de categorie M35. Ikzelf behaalde de 30e plaats in deze categorie. Nu ik deze fraaie trail ken, hoop ik dat de Vuurtorentrail een plek gaat krijgen op de hardloopkalenders van veel lopers uit Nederland en België. Het is echt de moeite waard om in een bijzonder natuurgebied te kunnen hardlopen waarvan grote delen gewoonlijk niet toegankelijk zijn voor het publiek.

SAM_2783 SAM_2787
SAM_2792 SAM_2794
SAM_2805 TDSC_0936
TDSC_0951 TDSC_0957

Op de kade bij de veerboot van Nes genoten we nog van een schitterende zonsondergang. De lucht was bloedrood gekleurd en in de verte vuurde vuurtoren Bonrif zijn routinematige lichtflitsen af. Ook al stonden we met drommen mensen op de kade, we werden er toch een beetje stil van om van dit adembenemend mooie en serene schouwspel te kunnen genieten. Dat toen menig camera klikte, hoeft geen betoog.

Raymond

Link naar foto-album

Link naar foto-album fietstocht Ameland

contentmap_plugin

Tags: Trails